نوروفیدبکیا بازخورد عصبی راهی برای تمرین فعالیت‌های مغزی است. در واقع نوروفیدبک نوعی بازخورد زیستی است. مغز در زمان فکر کردن، حالات خلقی مختلف، عادات رفتاری، حرکت اندام‌ها و ... امواج مختلفی تولید می‌کند. در روش درمانی بازخورد عصبی با نصب حسگرهایی بر سر این امواج روی کامپیوتر نمایش داده می‌شوند. بیمار با کمک متخصص تلاش می‌کند امواج نامنظم مغزی را کنترل و در نتیجه بهبود بخشد. آگاهی از فوائد، کاربردهای درمانی، میزان اثربخشی و عوارض نوروفیدبک به شما در زمینه انتخاب بهترین روش‌های درمانی کمک می‌کند.
برای دریافت مشاوره در زمینه انواع درمان‌های روانشناختیمی‌توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسیحامی‌هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع : نوروفیدبک چیست | کاربرد و عوارض نوروفیدبک
نوروفیدبک
نوروفیدبکیا بازخورد عصبی یکی از شاخه‌های بیوفیدبک است. بیوفیدبک در واقع یک دسته بندی کلی برای روش‌هایی است که توسط آن‌ها می‌توان اطلاعاتی در مورد دمای بدن، فشار خون، ضربان قلب، امواج مغزی به دست آورد و آن‌ها را هرچند که ظاهرا غیر ارادی هستند، به شکل ارادی تغییر داد. نوروفیدبک بخش مرتبط با کنترل کردن امواج مغزی بیوفیدبک می‌باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بیوفیدبک کلیک کنید.
در نوروفیدبک از کامپیوتر، مانیتور و سنسور‌های مختلفی استفاده می‌شود تا بتوان اطلاعات امواج مغزی را به دست آورد. در واقع بازخورد عصبی به فرد در مورد امواج عصبی مغزش بازخورد می‌دهد. این بازخورد در مورد موارد زیر می‌باشد:
_میزان و درصد امواج مغزی مختلف در نواحی مختلف مغزی
_موزون بودن یا بدتنظیمی‌امواج مغزی
کاربردهای نوروفیدبک
نوروفیدبک یکی از روش‌های درمانی محسوب می‌شود که امروزه در علم روانشناسی و روانپزشکی کاربردهای بسیار دارد و در درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاد قرار می‌گیرد. پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله روانشناسی را مطالعه کنید.
نوروفیدبک پیش از اینکه به شما کمک کند تا بتوانید امواج مغزی خود را کنترل کنید و بد تنظیمی‌ها را سامان ببخشید، از طریق الکتروانسفالوگرافی یک نقشه مغزی در اختیار متخصص قرار می‌دهد. این نقشه مغزی میزان فعالیت امواج مغزی شما در کل مغز را نشان داده و با آن می‌توان نواحی که امواج درست کار نمی‌کنند را مشخص نمود.
در ضمن بازخورد عصبی از طریق داده‌های پژوهشی پیشین این امکان را به متخصص می‌دهد که امواج مغزی شما را با توجه به گروه سنی و جنسیتتان، با امواج مغزی دیگر افراد مقایسه کند. در واقع بهنجار بودن یا نابهنجاری آن را متوجه شود.
بعد از به دست آمدن داده‌های هنجاری، نقشه مغزی و بدتنظیمی‌ها، یک متخصص نوروفیدبک می‌تواند با استفاده از ابزارها، نرم افزارها و سایر وسایل، در یک برنامه مشخص به شما کمک کند تا تنظیم امواج مغزی خود را به دست بگیرید.
نوروفیدبک چگونه کار می‌کند؟
کار با نوروفیدبک نیاز به دریافت اطلاعات از سطح مغز دارد. مغز هنگام فعالیت امواج عصبی تولید می‌کند که در سطح آن جریان دارد. این امواج از طریق الکترودهایی که روی سر فرد نصب می‌شوند، قابل ثبت و ارزیابی می‌باشد. الکترودهایی که به سر وصل می‌شوند، هیچ درد یا آسیبی به سر وارد نمی‌کنند. این الکترودها از طریق ابزارها و نرم افزار‌های خاصی به کامپیوتر وصل شده و اطلاعات روی نمایشگر کامپیوتر به نمایش گذاشته می‌شود.
برای فرد در طی جلسات نوروفیدبک وظیفه خاصی تعریف و طراحی می‌شود. مثلا یک بازی کامپیوتری. هنگامی‌که امواج مغزی در حالت خاصی باشند، فرد امتیاز می‌گیرد. در این حالت فرد برای گرفتن امتیاز یاد می‌گیرد که چگونه فعالیت امواج مغزی خود را تغییر دهد. در طی جلسات متوالی این یادگیری بیشتر و بیشتر رخ داده و تثبیت می‌شود.
نوروفیدبک در اختلالات خاص
نوروفیدبک را برای اختلالات مختلفی به کار می‌برند. از جمله:
- اختلال بیش فعالی/ کم توجهی ADHD
- اختلالات خواب (برای کسب آشنایی با اختلالات خواب کلیک کنید.)
- اختلال توره (برای کسب اطلاعات در زمینه اختلال توره کلیک کنید.)
- اختلالات درد
- استرس پس از سانحه PTSD (برای آشنایی و شناخت اختلال استرس پس از سانحه کلیک کنید.)
- اضطراب
- پرخاشگری
- اعتیاد
علاوه بر اختلالات خاص، از بازخورد عصبی برای بالا بردن عملکرد کلی افراد هم استفاده می‌شود. برخی هنرمندان، ورزشکاران یا کسانی که فعالیت‌های خاصی دارند، با نوروفیدبک یاد می‌گیرند چگونه عملکرد خود را بالا ببرند. نوروفیدبک در درمان استرس می‌تواند بسیار مفید باشد.
نوروفیدبک در درمان اضطراب و استرس
ناحیه پس سری مغز در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی به میزان زیادی تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ در این نواحی امواج مغزی آهسته در هنگام استراحت افزایش می‌یابند و زمانی که به خواب می‌رویم به بیشترین میزان خود می‌رسند. در واقع افزایش امواج آهسته در ناحیه پس سری نشان دهنده‌ی کاهش عملکرد این نواحی است. بر عکس در بیماران مبتلا به اضطراب عملکرد این بخش افزایش می‌یابد. درمان نوروفیدبک این ناحیه از مغز بیماران را مورد هدف قرار می‌دهد و با کاهش دادن فعالیت زیاد ناحیه پس سری باعث کاهش علائم اضطراب می‌شود.
علاوه بر این در اختلال استرس پس سانحه که علائمی‌همچون تعریق و افزایش ضربان قلب بروز پیدا می‌کند، مغز و قلب هر دو هدف نوروفیدبک قرار می‌گیرند و در کنار آن از بیوفیدبک نیز استفاده می‌کنند تا اثربخشی درمان افزایش یابد. برای کسب اطلاعات از دیگر روش‌های درمان استرس و اضطراب کلیک کنید.
میزان اثربخشی نوروفیدبک
درمان‌های اختلالات روانشناختی به چند دسته تقسیم می‌شوند. برخی درمان‌ها خط اول درمان هستند. برای مثال دارودرمانی در اسکیزوفرنیا خط اول محسوب می‌شود. در اختلالی مانند افسردگی اساسی، ترکیب دارو درمانی و رواندرمانی بهترین اثربخشی را دارد و توصیه می‌شود. برای کسب اطلاعات در زمینه روان درمانی کلیک کنید.
برخی درمان‌ها هستند که اگر چه خط اول درمانی نیستند، ولی پژوهش‌ها اثر بخشی آن‌ها را تایید می‌کند و در کنار درمان‌های خط اول می‌توانند کمک کننده و بهبود دهنده باشند. در واقع نوروفیدبک یکی از همین درمان‌هاست.
برای مثال در اختلال بیش فعالی/نقص توجه خط اول درمان، دارو درمانی و برنامه‌های درمانی برای سبک فرزندپروری و مداخله‌های رفتاری می‌باشد. ولی در کنار آن‌ها می‌توان از اثر بخشی نوروفیدبک هم بهره برد. مشاوره کودک به شما کمک می‌کند تا ترکیبی از بهترین روش‌های درمانی را برای کودک مبتلا به بیش فعالی به کار ببرید.
بنابر مقدمات گفته شده، اثر بخشی نوروفیدبک در درمان اختلالات مختلف درست است که توسط پژوهش‌ها تایید شده ولی این درمان به عنوان درمان مکمل شناخته می‌شود و هرگز جایگزین درمان‌های اصلی نیست.
عوارض نوروفیدبک
اصولا عوارض درمان‌ها یکی از نگرانی‌های اصلی متخصصان است. برای انتخاب یک درمان خوب، باید به مزایا و عوارض آن همزمان نگاه کرد. در مورد نوروفیدبک تا به حال عوارض جانبی خاصی ثبت نشده است.
نصب الکترودها روی سر نه تهاجمی‌است نه آسیب بالقوه‌ای دارد. نوروفیدبک صرفا سیگنال‌هایی را ثبت می‌کند و چیزی را بر آن‌ها تحمیل نمی‌کند بلکه از طریق فعالیت عادی خود مغز، سعی در تغییر امواج مغزی دارد. در واقع امواج مغزی برآیند کار مغز می‌باشند، پس با آموزش اینکه فرد کار کردن و فعالیت مغز را تغییر دهد، امواج مغزی اش هم تغییر می‌کنند. بنابراین خطر خاصی وجود ندارد.
تعداد جلسات درمان با نورو فیدبک
تعداد جلسات درمانی نوروفیدبک به تناسب شدت و نوع بیماری از 10 جلسه تا 80 جلسه توصیه می‌شود. مدت زمان این جلسات اغلب بین 30 تا 45 دقیقه است. بهتر است سه جلسه در هفته نوروفیدبک انجام شود. مستمر بودن جلسات درمانی به روند درمان و بهبودی را سرعت می‌بخشد و منجر به بالارفتن تمرکز و توجه به خصوص در فرد مبتلا به بیش فعالی خواهد شد. اثرات درمان بعد از جلسه دهم خود را به شکل محسوسی در افراد مراجع نشان می‌دهد. در واقع تعداد جلسات باید به حدی باشد تا درمان تکمیل شود.
آیا درمان با استفاده از بازخورد عصبی برای همه افراد مناسب است؟
روش درمانی نوروفیدبک را می‌توان برای تمام افراد به کار گرفت. از این روش می‌توان برای کمک به دانشجویان جهت افزایش تمرکز در هنگام درس خواندن تا درمان افسردگی‌های شدید، اضطراب و میگرن مورد استفاده قرار داد. در واقع تعهد قوی و انگیزه مراجع در این نوع درمان نقش اساسی دارد؛ چرا که همان‌طور که گفتیم اغلب نشانه‌های بهبود تا قبل از جلسه دهم آشکار نمی‌شود و ممکن است برای مراجع ناامید کننده باشد. این درمان برای افرادی می‌تواند مناسب باشد که بتوانند خود را ملزم کنند تا هر هفته در جلسات نیم ساعته شرکت کنند.
سؤالات متداول
از چه سنی می‌توان بازخورد عصبی را مورد استفاده قرار داد؟
نوروفیدبک را می‌توان برای سنین 6 سال به بالا مورد استفاده قرار داد و بهترین زمان برای انجام آن، به خصوص برای درمان بیش فعالی و اختلال یادگیری، سنین دبستان است.
آیا احتمال بازگشت بیماری پس از درمان بازخورد عصبی وجود دارد؟
مسئله مهم در این نوع درمان، کامل کردن روند آن است؛ در صورتی که تعداد جلسات کامل نشود، احتمال بازگشت علائم و عود بیماری وجود دارد. برای درمان کامل و پیشگیری از بازگشت بیماری، همکاری خانواده و عمل به دستورات فرد متخصص الزامی‌است.
برای دریافت مشاوره در زمینه انواع درمان‌های روانشناختیمی‌توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی‌هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع : نوروفیدبک چیست | کاربرد و عوارض نوروفیدبک