تنبیه بدنی‌کودک یکی از روش‌های تربیتی است که بسیاری از والدین علارغم خواسته خود آن را انجام می‌دهند و با وجود ممنوعیت‌ها و مشخص شدن عوارض منفی تنبیه بدنیهمچنان ادامه دارد. لازم است والدین توجه داشته باشند که اعمال خشونت آخرین راهبرد برای تنبیه نیست و همواره روش‌های جایگزین و بهتری نیز وجود دارد. شاید شما هم در شرایطی مجبور به اجرای تنبیه بدنی شده باشید. ناراحتی که برای شما و کودکتان بعد تنبیه بدنیایجاد می‌شود، بر سلامت هر دوی شما تاثیر می‌گذارد. شناخت آسیب‌های وارده به کودک در اثر تنبیه بدنیاز اهمیت بالایی برخوردار است و لازم است تا روش‌های تغییر و اصلاح رفتار جایگزین آن شود. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت پس همراه ما باشید.
منظور از تنبیه بدنی‌کودک چیست؟
هرگونه آسیب به بدن کودک، از طریق دست، پا و یا وسیله‌های دیگری مانند چوب و کابل، شامل تنبیه بدنی‌کودک می‌شود. معمولا والدین و معلمان دو گروه افرادی هستند که کودک را تنبیه بدنیمی‌کنند. پیش‌تر در مدارس و خانواده استفاده از تنبیه بدنیامری عادی به شمار می‌آمد اما امروزه تنبیه بدنیممنوع شده و سازمان‌های حمایت از حقوق کودکان، با آن مقابله می‌کنند. این را نیز در نظر داشته باشید که تنبیه کودک برای شکل دهی برخی ویژگی‌ها در او لازم است، اگر از روش‌های درست تنبیه کودک استفاده کنید نه تنها به او آسیب نزده بلکه به نوعی او را برای بزرگسالی نیز آماده می‌کنید.
برای اطلاع بیشتر درزمیه
تنبیه کودکان
کلیک کنید.
عواقب تنبیه بدنی بر کودک و آینده آن‌ها
والدین باید توجه کنند که تنبیه بدنیبه هیچ عنوان تاثیر بلند مدت نداشته و بعد از مدتی، کودک دوباره رفتارش را تکرار می‌کند. چند مورد از عواقب ناشی از تنبیه بدنی‌کودکان را در ادامه توضیح می‌دهیم.
پایین آمدن اعتماد به نفس در اثر تنبیه بدنی
وقتی که کودک را تنبیه بدنیمی‌کنید، احساس می‌کند که دنیا به آخر رسیده و به نوعی هیچکس و هیچ چیزی در دنیا مخصوصا افراد مهم زندگی‌اش (پدر و مادر) او را قبول ندارند. به طوری که دیگر حتی در کوچک‌ترین مسائل زندگی خود را قبول نداشته و در اتفاقات زندگی خود را مقصر می‌داند. این مسئله کم کم باعث کم شدن اعتماد به نفس کودک شده و در بزرگسالی اثرات بدی به جا می‌گذارد.
یادگیری رفتار خشونت آمیز با تنبیه بدنی
زمانی که کودک تحت تنبیه بدنیقرار می‌گیرد و دفاعی از خود ندارد، می‌آموزد در بزرگسالی در برابر اتفاقات ناگوار، از خشونت و ضرب و شتم دیگران استفاده کند. غالبا این کودکان در آینده بزرگسالانی می‌شوند که دائم در حال نزاع در کوچه و خیابان هستند و نمی‌توانند از قدرت کلامی‌به نحو درست استفاده کنند، تنها به این دلیل که یاد نگرفته‌اند چگونه به دیگران با زبان گفتار پاسخ دهند. همچنین رفتار کینه ورزی در کودک شکل می‌گیرد و باعث می‌شود که کودک فکر انتقام به سرش بزند.
برای آشنایی بیشتر در زمینه اشتباهات تربیتی والدین کلیک کنید.
با تنبیه بدنی کودکتان به او عدم اعتماد به دنیای اطراف را می‌آموزید
کودکان در سنین پایین، والدین و بخصوص مادرشان را یک تکیه گاه امن فرض می‌کنند. اگر از جانب شما مورد بی‌مهری و تنبیه بدنی قرار گیرند، به احتمال زیاد با همان منطق محدود و رشد نیافته خودشان دنیا را ناامن ترین محیط ممکن می‌دانند و به دنبال آن ترس‌ها و اضطراب‌های شدید آغاز می‌شود.
مشکلات روانی-اجتماعی در اثر تنبیه بدنی
آثار تنبیه بدنیمی‌تواند بزرگسالی کودک را نیز دربرگیرد. افسردگی، اضطراب، فحشا و روابط جنسی خارج از چارچوب، اعتیاد، خیانت، فرار از مدرسه و منزل (به دلیل اعمال فشار شدید) تنها بخشی از آثار تنبیه بدنی‌کودک، در بزرگسالی است. محققان اعلام کردند که تنبیه بدنیدر ضریب هوشی کودک نیز اثر بدی می‌گذارد.
برای آشنایی بیشتر در زمینه فرار از مدرسه کلیک کنید.
کناره گیری و گوشه گیر شدن با تنبیه کودک
اغلب بچه‌هایی که مورد تنبیه بدنیقرار می‌گیرند به دلیل احساس کمبودهای خود از جمع فاصله خواهند گرفت. بازی‌های یک نفره و تنها را به بازی دسته جمعی ترجیح می‌دهند و در نگاه کلی گوشه گیر هستند.
ناتوانی در ابراز عشق و محبت از عواقب تنبیه بدنی
اغلب کودکانی که تنبیه بدنیشده‌اند در روابط خود نیز مشکل دارند. این کودکان در بزرگسالی نمی‌توانند با کسی یک رابطه سالم و درست داشته باشند و عشق بورزند. به علاوه اغلب در ابراز احساس دچار مشکل هستند.
تنبیه بدنی و شروع مشکلات خواب
کابوس‌های شبانه در کودکانی که تنبیه بدنیشده‌اند، بیشتر است. این کودکان اغلب دچار مشکلات خواب، دیر به خواب رفتن، یا دیر از خواب بیدار شدن می‌شوند. از علائم دیگر مشکلات خواب وقفه‌های تنفسی، دندان قروچه و حرف زدن هنگام خواب است.
تنبیه کودک و بروز ترس
معمولا
تنبیه بدنیدر بچه‌ها ترس‌های گوناگونی را ایجاد می‌کند. ترس از شروع یک فعالیت نو و جدید، ترس از وارد شدن به جمعی از غریبه‌ها، ترس از نمرات بد و تنبیه‌های معلم و حتی ترس از اتفاقات آینده و سرنوشتی که در انتظار اوست، از جمله ترس‌های کودکان آسیب دیده است.
رفتار جایگزین برای تنبیه بدنی‌کودک
به جای آنکه از تنبیه بدنیاستفاده کنید پیشنهاد می‌شود برخی رفتارها را در خود پرورش دهید تا بازخورد بهتری در طولانی مدت در رفتار کودک مشاهده کنید و همچنین از شیوه درست تربیتی بهره ببرید.
برای اطلاع بیشتر در زمینه تربیت کودک کلیک کنید.
به جای تنبیه بدنی مهارت کلامی‌خود را تقویت کنید
باید بدانید هر چقدر رفتار کودک مخرب باشد با صحبت کردن تا حدود زیادی می‌توان به بچه یاد داد که رفتارش اشتباه است و باید اصلاح شود. اما اگر از همان اول متوسل به زور و کتک شوید، نه تنها اثر خوبی ندارد، بلکه در دراز مدت اثرات مخرب رفتاری زیادی به دنبال خواهد داشت.
مسئولیت انجام کاری را به کودک محول کنید
به جای اینکه سر کودک غر بزنید و تذکر دهید، درست مانند یک بزرگسال به او مسئولیتی در خور توانش محول کنید. بگذارید کم کم یاد بگیرد روی پای خود بایستد و اگر کاری را اشتباه انجام داد سعی کنید آن را در حضور او اصلاح کنید تا یاد بگیرد درست را از غلط تشخیص دهد به جای آن که فورا به تنبیه متوسل شوید.
به جای تنبیه بدنی با کودک خود صمیمی‌باشید
سعی کنید صمیمیت خود را در همه حال حفظ کنید تا اگر رفتار غلطی انجام داد، سردی رفتار شما به خاطر رفتاراشتباهش مشهود باشد و بتواند سردی رفتار شما را تفکیک کرده و تفاوت را دریابد. آن وقت خودش خود به خود می‌تواند کار درست و غلط را تشخیص دهد و متوجه خواهد شد که با لجبازی و خشونت زیاد راه به جایی نخواهد برد.
محیط‌های باز را برای بازی کودکان انتخاب کنید
معمولا بچه‌هایی که پرتحرک هستند، در معرض تنبیه‌های بدنی قرار می‌گیرند. والدین آن‌ها اغلب می‌گویند که آن‌ها اصلا آرام و قرار ندارند و غیر قابل کنترل هستند. در نتیجه این والدین ناگهان از کوره در می‌روند و کتک‌شان می‌زنند. در حالی که اگر محیط بازی کودک، به محیط‌های بازتری مثل پارک‌ها، اتاق‌های بازی کودکان، شهر بازی و... تبدیل شود، نه تنها انرژی ذخیره شده در کودکان به شیوه درست تخلیه می‌شود، بلکه باعث می‌شود که والدین با خیال آسوده تری کودک را برای بازی آزاد بگذارند.
اغلب پدر مادرها از اینکه کودک آن‌ها در محیط بسته آپارتمان جنب و جوش داشته باشد و بالا و پایین بپرد، شکایت دارند و کودک را محدود می‌کنند اما از طرفی برای کودک موقعیتی فراهم نمی‌کنند که آزادانه بازی کند. کودک در سنین پایین نیاز به بازی و فعالیت بیشتر دارد. باید سعی کنید فرصت فعالیت و بازی در محیطی که امکان بازی دارد را برای کودکتان فراهم نمایید.
به جای تنبیه بدنی به آن‌ها آموزش دهید
به جای غر زدن و یا تنبیه بدنیبه او آموزش دهید که این رفتارت من را آزار می‌دهد. آن وقت می‌بینید که خیلی راحت می‌شود رفتار او را کنترل و اصلاح کرد. یکی از مواردی که معمولا والدین فرزندانشان را بخاطر آن تنبیه می‌کنند بی نظمی‌است. ابتدا سعی کنید نظم را به کودک آموزش دهید و رفتار کودک را اصلاح کنید در این هنگام نتایج به مراتب بهتری خواهید گرفت.
برای شناخت بیشتر در زمینه آموزش نظم به کودکان کلیک کنید.
از محرومیت به جای تنبیه بدنی استفاده کنید
اگر رفتار بدی از کودک دیدید از او بخواهید مدتی در گوشه دیوار بایستد و به رفتارش فکر کند. در این مدت هم از هر چیز لذت بخشی مثل اسباب بازی و خوراکی دوست داشتنی‌اش او را محروم نمایید. این کار کودک را به قضاوت در مورد رفتارش وامی‌دارد و رفتار بد او به مرور اصلاح می‌شود.
اما تنبیه بدنی‌کودک در خیلی مواقع موثر است!
تنبیه ممکن است باعث شود، کودکتان در میان همسن و سالان خود از همه بهتر و خوش رفتارتر عمل کند، مودب باشد و هیچ شیطنتی از خود بروز ندهد. اما این رفتارهای کودک تنها به دلیل اعمال زور و فشاری است که از سمت شما وارد شده و او مجبور به خوب بودن می‌کند.
در واقع رفتارش از سر ترس است. باید سعی کنید کودک را طوری تربیت کنید تا کاری را از روی ترس انجام ندهد. بلکه عواقب کارش را بداند و با آگاهی کامل از رفتار بد اجتناب کند. مهارت‌های فرزندپروری و تربیت فرزند در اثر مطالعه و شنیدن تجربه‌های دیگران ارتقا پیدا می‌کنند. اما متخصصان در زمینه کودک در اثر تجربه و مطالعاتی که در این زمینه داشته‌اند بهتر می‌توانند به شما یاری برسانند. روانشناسان ما در مرکز هنر زندگی با ارائه خدمات مشاوره کودک شما را در این امر راهنمایی می‌کنند.
برای آگاهی بیشتر در زمینه
مشاوره کودک
کلیک کنید.
سوالات متداول
معمولا والدینی که فرزندشان را تنبیه بدنی می‌کنند چه میزان محبت میان آن‌ها و فرزندانشان شکل می‌گیرد؟
والدینی که کودکان خود را تنبیه می‌کنند، شکل گیری روابط عاطفی و دلبستگی میان آن‌ها و فرزندانشان ضعیف است. آن‌ها از سبک فرزندپروری مستبدانه استفاده می‌کنند و کنترل شدید بر روی فرزندشان دارند و میزان محبت میان آن‌ها کم است.
برای اطلاع بیشتر در زمینه
سبک‌های فرزندپروری
کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه تربیت کودکان و روش‌های تنبیه کودک می‌توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسیحامی‌هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: تنبیه بدنی | پیامدها و بهترین راه‌های جایگزین با تنبیه بدنی